Avrupa Birliği (AB) Komitesi, Kovid-19 salgınının ekonomik tesirlerini hafifletmek için hazırlanan kurtarma programı kapsamında Macaristan’ın alması öngörülen 5,8 milyar avro ve AB bütçesinden alması beklenen 7,5 milyar avroluk uyum fonlarının, ülkenin hukukun üstünlüğü alanında ilerleme sağlaması durumunda verilmesini teklif etti.
AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis, Komisyon üyeleri Johannes Hahn ve Didier Reynders, Brüksel’de, Macaristan’ın çeşitli AB fonlarından faydalanmasıyla ilgili alınan karara ilişkin basın toplantısı düzenledi.
Macaristan’ın AB Komisyonu’na sunduğu kurtarma programı planını olumlu değerlendirdiklerini belirten Dombrovskis, “Macaristan’ın ilgili düzenlemenin bütün şartlarını karşılayan sağlam bir ıslahat ve yatırım programı var.” dedi.
Dombrovskis, Macaristan’ın kurtarma planını onayladıklarını belirterek, bu aşamada planın uygulanmasını değerlendirmediklerini söyledi.
Planın yürürlüğe girmesi için AB Konseyi’nde üye ülkeler tarafından onaylanması gerektiğini anımsatan Dombrovskis, uygulanacak programı değerlendireceklerini ve yeterli bulmaları durumunda fonları serbest bırakacaklarını bildirdi.
Dombrovskis, “Macaristan’ın kurtarma programından ödeme almaya başlayabilmesi için 27 temel kilometre taşını yerine getirmesi gerekiyor.” dedi.
Kilometre taşlarının, koşulluluk mekanizması kapsamında da yer aldığını aktaran Dombrovskis, Macaristan’ın uygunlaştırıcı önlemler konusunda adımlar atması gerektiğini söyledi.
Dombrovskis, AB bütçesine ait şartlılık düzeneğinin farklı çalıştığına işaret ederek, sistem kapsamında Macaristan’ın alabileceği uyum fonlarının yüzde 65’ini temsil eden 7,5 milyar avronun askıya alınması kararı aldıklarını bildirdi.
– Süreç hakkında
AB, uzun müddettir Macaristan’ı demokrasi ile hukukun üstünlüğü gibi temel alanlarda gerileme olduğu gerekçesiyle eleştiriliyordu. Ayrıca AB, Macaristan’ın kurtarma programına onay vermiyor ve hukukun üstünlüğü şartı düzeneği kapsamında ülkeye sağlanacak AB fonlarını aktarmıyordu.
Komisyon, 18 Eylül’de, hukukun üstünlüğü ilkesini ihlali gerekçesiyle AB bütçesinden Macaristan’a sağlanan fonların yaklaşık 7,5 milyar avroluk kısmının askıya alınması teklifinde bulunmuştu. Macaristan ise buna karşılık 17 güzelleştirici tedbiri almayı taahhüt etmişti.
Son değerlendirmede Komite, Macaristan’ın adımlarını yeterli bulmadı ve ülkeye AB fonlarının gönderilmemesini tavsiye etti.
AB Konseyi’nin, Komite teklifine ait kararını aralık ayında nitelikli çoğunlukla alması bekleniyor
– Kurtarma programı
AB, salgının akabinde “Yeni Nesil AB” isimli yaklaşık 800 milyar avroluk kurtarma programı hazırlamıştı.
AB Kurulu, üye ülkelerin teminatıyla kurtarma programı için sermaye piyasalarında borçlanıyor. Komite, bu kaynağı üye ülkelere hazırladıkları yatırım ve ıslahat planları doğrultusunda uygun şartlı kredi ve hibe olarak dağıtıyor. Üye ülkeler, bu kaynağı, dijital dönüşüm ve iklim gayeleri ile uyumlu biçimde yatırıma dönüştürüyor.
AB Kurulu, Kovid-19 salgınının ekonomik sonuçları ile uğraş maksadıyla üye ülkeler için hazırlanan kurtarma fonu kapsamında Macaristan’a vereceği fonları onaylamıyordu.
Diğer AB üyesi ülkelerin tamamının programları onaylanmış, çoğu ülke milyarlarca avroluk kaynak almıştı.
Macaristan’ın kurtarma fonlarından 5,8 milyar avro hibe alması öngörülüyordu. Ülkenin, kurtarma planının bu yıl bitimine kadar onaylanmaması halinde bu fonların 4,1 milyar avroluk kısmını kaybetmesi kelam konusu olacaktı.
Son kararla AB Komitesi, Macaristan’ın planını onaylamış oldu. Ancak fonları göndermek için Macaristan’ın 27 kriterde ilerleme göstermesini kural koştu.
AB’nin Macaristan’dan beklediği ıslahatlar ortasında yargı bağımsızlığı, AB fonlarının harcanmasının kontrolü, yolsuzlukla uğraş ve raporlama üzere çeşitli alanlar yer alıyor.
